pelte

pelte nedir?
Nişasta ve şekerin suyla karıştırılıp pişirilmesîyle elde edilen bir çeşit tatlı.
paluze nedir?
Nişasta ve şekerle yapılan ve soğuk olarak yenilen bir çeşit pelte tatlısı. 

Osmanlılar pelteyi genelde; üzüm, vişne, kayısı, karadut, elma, kızılcık, limon, portakal ve ayvadan pelte yaparlardı.

PELTE (Ana tarif)
MALZEMELER 
1.5 çorba kaşığı mısır nişastası 
2 su bardağı meyve suyu 
4 çorba kaşığı toz şeker 
HAZIRLANIŞI 
Tüm malzemeyi koyulaşana dek devamlı karıştırarak pişirin. Rengi cam gibi olunca pişmiş demektir. Bu kanşımı, bardaklara meyve koyup üzerine hafif gezdirebilir ya da meyveli tartlarda kullanabilirsiniz.

Kaynayan şekerli suya ayrı yerde soğuk suda ezilen nişasta karıştırılarak ilave edilir. Pişen pelteler kâselere dökülür ve üzerlerine dövülmüş ceviz serpilerek soğumaya bırakılır. 
Not: Yemeklerden sonra yenildiği gibi çayın yanında misafirlere ikram edilir.

SÜTLÜ PELTE
Malzemeler: 
1 litre süt 
3 su bardağı su 
1,5 su bardağı toz şeker 
1 su bardağı buğday nişastası 
1 paket vanilya 

Yapılışı: 
Tencereye süt, su ve toz şeker konur, ateşe yerleştirilir. Ara sıra karıştırılır. Karışım ısınınca 1 su bardağı su ile karıştırılmış nişasta incecik akıtılır. Orta ateşte sürekli karıştırılır. Kıvam alınca vanilya eklenir, ocaktan alınır. Komposto kaselerine paylaştırılır. Buzdolabında soğutulur. Üzerine arzuya göre dövülmüş fındık, ceviz.badem serpilir, ikram edilir.


Pelte hakkında söylemek istediğim iki şey var;
Birincisi Osmanlı mutfağında peltenin et yemeklerinin yanında ikram edildiği.
İkincisi ise yine Osmanlı mutfağında başlangıçlardan hemen sonra ana yemekten hemen önce tıpkı Sorbet gibi iştah açıcı olarak kullanıldığı.


Osmanlı da özellikle nar peltesi yapılırmış bunun nedeni sadece narın kan yapma özelliği değil ayrıca bolluk bereket getireceğine inanılmasıymış.



PORTAKAL PELTESİ
2 orta boy, sulu portakal 
8 yemek kaşığı pudra şekeri 
3 yemek kaşığı nişasta 
2 su bardağı su 
50 gr soyulmuş tatlı badem (ya da tuzsuz, soyulmuş ve kavrulmamış antepfıstığı) 

Portakalları iyice yıkayın, kurutun ve kabuklarını rendeleyip bir kenara ayırın. Suyunu sıkıp başka bir kaba alın. Tencereye önce şekeri koyun, sonra nişastayı eleyerek ilave edin ve iyice harmanlayın. Sonra karıştıra karıştıra portakal suyunu ve suyu ekleyin. Nişasta ve şeker iyice eriyince ateşe tencereyi alın. Sürekli karıştırarak yoğunlaşıncaya kadar pişirin. Fokurdamaya başlayınca 2-3 dakika daha kaynatın. Ateşten indirmeden önce rendelenmiş portakal kabuklarından 2 tatlı kaşığı ekleyin. Biraz karıştırıp ateşi söndürün. 15x25 cm’lik bir kabın dibini hafifçe ıslatıp pelteyi boşaltın ve biraz soğuduktan sonra buzdolabına kaldırın. 2-3 saat buzdolabında bekletip, düz bir tabağa ters çevirin ve üzerine kalan portakal kabuğu rendesiyle beraber badem veya antepfıstığı serperek servis edin. 
Not: 15.yy’dan günümüze kadar gelmiş, serinletici özelliği ile yaz sofralarının vazgeçilmezi olmuş hafif ve pratik bir tatlı tarifidir. 

KARADUT PELTESİ

Tarihçesi
Saray mutfağında, meyve de çokça tüketilmiştir. İstanbul’un hemen hemen yerinde bulunan dut ağaçları sanki o dönemler şehri temsil eder gibi göğe yükselmiştir. 1574 tarihli muhasebe kayıtlarına bakıldığında, Saray helvahanesine tonlarca “dut-i siyah”, yani “karadut” alındığı görülmektedir. Büyük olasılıkla bu duttan reçel, şerbet ve paluze (palude) yapılmıştır.
Rivayete göre birbirlerini çok seven iki sevgili, izdivaçlarına aileleri şiddetle karşı çıktığı için kaçmak üzere bir gece ormanın derinliklerinde buluşmaya karar vermişler. Ancak vahşi hayvanlar kıza saldırmış, kız kaçarak kurtulmuş, ama başörtüsü yere düşmüş. Delikanlı kan ter içinde yetişmeye çalışırken yerdeki örtüyü görmüş ve hayvanların sevdiği kızın öldürdüğünü sanıp hançerini kendine saplamış, oracıkta ölmüş. Kızcağız saklandığı yerden merakla, geç kalan sevgilisine baktığında öldüğünü görmüş, hançeri kendi kalbine saplamış ve sevdiğinin üzerine düşmüş. Yaradan onların bu güzel aşkını sonsuz kılmak için buluştukları ağacı ölümsüzleştirmiş, gencin kanını ağacın meyvesine, kızın gözyaşlarını da bu ağacın yapraklarına vermiş. O zaman bu zaman gencin kanını kızın gözyaşları temizler düşüncesiyle olsa gerek, karadut yedikten sonra dut lekesinin elden çıkması için dutun yapraklarıyla eller ovuşturulur.
MALZEMELER
• 5 su bardağı karadut suyu
• 4,5 çorba kaşığı nişasta (biraz suyla açılmış)
• 5 çorba kaşığı toz şeker
YAPILIŞI
Tencereye koyduğunuz dut suyuna şekeri ve açtığınız nişastayı koyun, koyu kıvam alana kadar karıştıra karıştıra pişirin. Piştikten sonra kâselere dökün, üzerini fındık fıstıkla süsleyip soğuk servis yapın. Afiyet olsun….

KAVUN PELTESİ

Osmanlı Mutfağı’nın sıkça yapılan tatlılarından kavun peltesi tatlısı yapıldı.İşte o tatlının yapımı;

Hazırlanışı

– Kavun ikiye bölünür ve çekirdekleri çıkartılır

– Soyulup iri iri doğranır

– Su eklenip blenderden geçirilir

– Dİğer malzemeler eklenip tekrar blenderden geçirilir

– Tencereye alınıp muhallebi kıvamına gelen kadar karıştırılır

– Bardaklara alınır ve soğutulur

– Afiyet Olsun

LİMON PELTESİ

Limon Peltesi Tarifi İçin Malzemeler

• 1 su bardağı limonsuyu
• 2 su bardağı su
• 8-9 çorba kaşığı pudra şekeri
• 3 çorba kaşığı buğday nişastası
• 2 tatlı kaşığı limon rendesi

Süslemek için;

• Limon rendesi
• Tuzsuz Antep fıstığı ve badem

Limon Peltesi Tarifi Yapılışı

Limonu rendeleyin(süsleme ve tarife eklenecek rende kabuğu elde etmek için), limonlarınızı sıkarak limon suyunu hazırlayın.Küçük boy pişirme tencereniz de nişasta ve pudra şekerini harmanlayın.Karışımınıza,su ve limon suyunu ekleyerek,eritin.

Orta hararetli ateşte sürekli karıştırarak,pişirin. Pelteniz koyu kıvam alınca (şeffaflaşacak),limon rendeniz ekleyip bir taşım daha kaynatın.

Kaselerinizin içini ıslatın, peltenizi kaplara boşaltın.Buzdolabında en az 3-4 saat soğutun.(Ben 12 saat kadar tuttum)Kaseleri düz tatlı tabağına çevirerek servis yapın.

Tarif 6 kişiliktir,Afiyet olsun

Not : Tarif, Marianna Yerasimos’un “500 yıllık Osmanlı Mutfağı” kitabından… Tarifin orijinalinde peltenin, bir cam kaba boşaltılıp,servis esnasında düz bir servis tabağına ters çevirip,dilimlenebileceği yazılmıştı.Parçalanma riski olabileceğini düşünerek, porsiyonluk hazırladım. Tercih sizin