Aş (Farsça: آش)
çorbaya benzeyen ama daha yoğun bir yemektir.
Genellikle sıcak servis edilir.
İran, Türkiye ve Kafkasya'da farklı türleri yapılır.
Aş türüne bağlı olarak, tahıllar, baklagiller (nohut, börülce, mercimek), sebzeler, otlar (maydanoz, ıspanak, dereotu, taze soğan, kişniş, nane), soğan, sıvı yağ, et, sarımsak, erişte, baharat, biber, zerdeçal, safran konulur.
Eski Türkçe āş sözcüğünden evrilmiştir.
Aş kelimesi tarihte bilinen ilk kez aş1 "yemek, özellikle sulu ve sıcak yemek" Orhun Yazıtları (735) : içre aşsız taşra tonsuz yabız yablak bodında üze olurtım [içte aşsız dışta donsuz yavuz yavlak budun üzere hüküm sürdüm]aşçı "yemek pişiren" [ Uygurca (1000 yılından önce) ] eserinde yer almıştır.
Dip Notlar
Bang "yemek" anlamına gelen bir *a- eyleminden fiil adı ihtimali üzerinde durur. Buna karşılık Doerfer Orta Farsçada aynı anlama gelen āş sözcüğüne dikkat çeker. Karş. Orta Farsça (Pehlevice veya Partça) āş = Avesta (Zend) dilinde āsa- (yemek, özellikle sulu yemek), Ermenice χaş (aynı anlamda). 8. yy'dan önce Türkçe ile İrani dillerin etkileşimi hakkında yeterli bilgimiz yoktur.
Yemek, muhtelif yiyecek. Türkçedeki aş kelimesi, Farsça aş (=et suyu, gıda), Pehlevice aş (=yemek) ve Kürtçe aş (=yemek, muhtelif yiyecek) sözleriyle bağlantılıdır. Avestaca asa (=yemek) sözünden kaynaklanmaktadır. Hurrice aš (=yemek yemek), Avestaca kahrkāsa (=tavuk yiyen), Kürtçe āspezhâne (=mutfak) ve Sanskritçe āça in pratarāça (=kahvaltı) ve sāyamāça (=akşam yemeği) sözleri bulunuyordu. Aş sözü Türkçe, Azerice, Tatarca, Türkmence ve Uygurcada da yer almaktadır. Kazakçada as şekliyle mevcuttur.Kaynak : http://aksozluk.org/as
Aksözlük hoş sözcüğüyle bağlantılamaya çalışarak saçmalamıştır, haşlamak çok daha yakın oysa gerçi ermenice ile eşleşiyor haş sözcüğüde
kırım tatarcasında aşamak=yemek Nogaycada ise yemek/cemek şeklinde kullanılıyor
yemek fiili tamamen türkçe orjinli aş alıntı olabilir
aç kelimeside aş kelimesi ile ilintili görünüyor.
aşermek, aşçı, aşhane, aşamak, sütlaç, aspazdık(kazakça aşçılık)
aşkazan=bazı türk lehçelerinde mide
Başkurt Türkçesi: aşkaⱬan karın
Kazak Türkçesi: askazan
Kırgız Türkçesi: aş kazan
Özbek Türkçesi: medä àşkàzàn
Tatar Türkçesi: aşkazan karın
Türkmen Türkçesi: aşğãzan
Uygur Türkçesi: aşkazan
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder