HAŞIL NEDİR

haşıl, çorba ya da köftede olduğu gibi, tek bir yemek türünü değil yemeğin yapılış biçimini ya da yapılmış biçimini ifade ediyor gibi görünüyor; bu nedenle isim tamlaması şeklinde kullanılıyor, mesela mercimek haşılı, buğday haşılı, incir haşılı, bulgur haşılı gibi. bu yiyeceklerde ortak olan yan tencereye suyla konduktan sonra katı kıvama gelinceye kadar kaynatılmaları; haşıl sözcüğü bu ortak yanı ifade ediyor.

cocukluk yillarimdan hatirladigim ve babaannemin (kendi uretimi midir yoksa anonim midir bilemiyorum) asagidaki bilmecesinin cevabi olan enteresan bir yemek türü.
min min minare
cin cin cinare
ortası delik
biz onu yerik
yerdik sonra da.

kars yöresine ait buğdaydan yapılan,üzerine kızgın yağ döküp afiyetle yenen bir yemek çeşididir. 

rizeli babannem normalde herşeyi mısırunuyla yaparken, hatta bunun da mısırunlu versiyonunu yaparken (bkz: çumur) bunu buğday unuyla yapardı. ama şimdi iddia etmeyeyim karadeniz yemeğidir diye.

doğuya özgü olduğunu sandığım bir çeşit tatlı. tavaya konan un ve su sürekli karıştırılmak suretiyle iyi pişmiş ama yumuşak bir hamura dönüştürülür. piştikten sonra üstüne kızdırılmış tereyağı dökülür, kaşıkla hamur üzerinde gözler oluşturularak yağı biraz çekmesi sağlanır. sonrada üstüne pekmez veya bal dökülerek yenir. bir keresinde tüm cesaretimi toplayıp yemeyi denedim ama ağzıma aldığım o lokmayı yutmayı başaramadım. denemek isteyenler yanlarına bir galon su almayı unutmasınlar.

gümüşhane usulünde, bulgurla veya buğdayla yapılır, üzerine sıcak süt dökülür.
yiyebilirseniz tabi, çünkü oldukça ağırdır.

giresun yöresinde, mısır yarmalı karalahana dolmasının iç harcı.

ortasına yoğurt da dökülüp yenen erzurum ve civarına özgü bir yemek.

Haşıl Anadolu’nun çeşitli yörelerinde buğday ya da bulgurla yapılan yöresel bir yemek. Üzerine sarımsaklı yoğurt ve eritilmiş tereyağı dökülerek yenen haşılın yapılışı oldukça kolay lezzeti ise benzersiz. Aşağıda sizin için biri Kars’tan biri Sivas’tan olmak üzere iki farklı haşıl tarifi derledik. Hangisini isterseniz onu deneyin ancak mutlaka deneyin çünkü bayılacaksınız.

Kars yöresinden haşıl tarifi:

2 su bardağı buğday
2 yemek kaşığı un
Yarım tatlı kaşığı tuz
Yoğurt
Sarımsak
3 yemek kaşığı tereyağı

Buğdayları tencereye alıp üzerini geçecek kadar sıcak su ve tuz ilave edin. Kısık ateşte buğdayların suyu bir miktar çekmesini sağlayın. Sulu buğdayın üzerine unu da ilave edip kıvam alana kadar karıştırarak pişirin. Ateşten aldığınız tencerenin kapağını kapatıp buğdayları 5 dakika demlenmeye bırakın.

Sarımsakları dövüp yoğurtla karıştırın. Tereyağını küçük bir tavada eritin.

Dinlenen haşılı tabaklara bölüştürüp erittiğiniz tereyağını üzerine sürün. Yağın üzerine sarımsaklı yoğurdu gezdirin. Son olarak tabağın ortasını havuz gibi açıp buraya da erimiş tereyağı dökün. Yemeğiniz hazır.

Sivas yöresinden haşıl tarifi:

1 su bardağı pilavlık bulgur
1 su bardağı süzme yoğurt
2 su bardağı su
Tuz
100 gram tereyağı

Süzme yoğurdu suyla karıştırıp çırpma teliyle güzelce çırparak açın. Yoğurdunuzu tencereye aktarıp ocağa alın ve altını açın. İçine bulguru ve tuzu da ilave edip kaynayana kadar sürekli karıştırarak pişirin.

GÜMÜŞHANE HAŞIL

Malzemeler  : İnce Yarma Unu 1/2, 1 kg. Süt, Şeker 1/2

Yapılışı : Yarma Unu ile soğuk su tencereye konulup yavaş yavaş pişerken karıştırılır. Dibini almaması için devamlı karıştırılır. Tereyağı ve tuz koyulur. Piştikten sonra isteyen tereyağı ile isteyen ortası açılarak toz şeker katarak kaynatılan süt koyularak afiyetle servis yapılır.

GÜMÜŞHANE UN HAŞILI

• Un
• Su
• Tuz
• Tereyağı
• Bal
Haşıllar; un haşılı ve pıt pıt haşılı olmak üzere iki türlü yapılır.
Un Haşılı: Bir ölçek un, su ile karıştırılır ve ateş üzerine konulur. Katı bir kıvam alıncaya kadar karıştırılarak pişirilir. Bir tepsiye alınır, ortası çukurlaştırılır ve bu çukura erimiş tereyağı ve bal doldurulur. Kaşıkla alınan hamur yağ ve karışımına batırılarak yenilir.
Pıt Pıt Haşılı: Çok ince bulgur(düğül) ve un karıştırılır. Aynen un haşılında olduğu gibi pişirilir. Tereyağı bal karışımına batırılarak yenir.

DÜĞÜN HAŞILI
• Darı
• Kaynatılmış süt
• Tuz


Darı haşılı da denebilir. Öğütülmüş darı suda pişirilir ve sıcak sıcak tepsiye dökülür, tepsinin ortası açılır. Açık olan kısma süt dökülür. Süt ayrı bir kapta da bulundurulabilir. Ayrıca darı haşılının yağ ve balla birlikte servis yapanlarda vardır

Çiriş Haşılı (xasila Gulike) Tarifi İçin Malzemeler

• 1 kg çiriş (gulik) otu
• 1 su bardağı bulgur
• Tuz
• Tereyağı
  Çiriş Haşılı (xasila Gulike) Tarifi Yapılışı

Çirişler (gulik) yıkanarak doğranır. Su ile pişirilir. Biraz kaynadıktan sonra üzerine bulgur ilave edilip yumuşayıncaya kadar kaynatılır. Un ve tuz eklenerek 10 dk daha pişirilir. Tereyağı ayrı bir tavada kızdırılıp tabağa alınır. Üzerine kızdırılmış tereyağı gezdirilir.

Beyaz Lahana Haşılı (Erzincan)

• Beyaz Lahana (köküne yakın kalın kısımları, lahana dolması sararken kalan dalları da olur)
• 1 soğan
• Yarım su bardağı pirinç
• 250 gram kıyma
• Tereyağ
• Zeytinyağ
• Tuz
• Pulbiber
• 1 bardak ( belki daha az) su
• 2 kaşık salça

Beyaz Lahana Haşılı (Erzincan) Tarifi Yapılışı

Lahananın kalın kısımlarını küp küp keserek tuzlu suyun içinde bekletiyoruz.
Bu sırada tencereye yağı koyarak soğanı kavurup kıymayı ekliyoruz. Kıyma rengini verince salçayı da ekliyoruz. Salça tencerede açılınca suda bekletmiş olduğumuz lahanayı süzerek tencereye alıyoruz ve tüm malzemeleri harmanlıyoruz. 5 dakika kadar lahanayı yağda kavurduktan sonra bir bardak suyu ekliyoruz. Tencerenin kapağını kapatmadan önce pirinçi, tuzunu ve baharatlarını ekleyip pişirmeye bırakıyoruz.

Afiyet olsun. .

Lahana dolması sarıldığında kalın kısımları ve artan harcınız ile bu yemeği yapabilirsiniz. Biz genelde öyle yapıyoruz.

Haşıl (Ardahan ) Tarifi İçin Malzemeler

• 1 su bardağı pilavlık bulgur
• 1 su bardağı süzme yoğurt
• 2 su bardağı su (bulgurunuzun çekmesine göre ayarlayabilirsiniz. )
• Tuz
• 100 gram tereyağı

Haşıl (Yöresel ) Tarifi Yapılışı

Annemin biz küçükken yaptığı ve o zamanlar pekte severek yemediğim:( çok lezzetli yöresel bir lezzet; ))

1. Süzme yoğurdu suyla karıştırın ve çırpma teliyle güzelce çırparak ocağa alın ve karıştırmaya devam ederek bulguru ve tuzunu ekleyerek kaynayana kadar kesilmemesi için sürekli karıştırın.
2. Kaynayınca arada karıştırarak suyunu çekene kadar pişirin.
3. Suyunu çekince ocaktan alarak 10 dk dinlendirin.
4. Küçük bir tavada tereyağını eritin.
5. Dinlenen yoğurtlu pilavı geniş derin bir servis tabağına bastırarak ortasını hafif çukur, havuz şekli verin.
6. Eritilen tereyağını ortasına dökerek servis yapın;)))

Eskiden bugünkü gibi sebze, et bol olmadığı için insanlar bakliyat türlerini daha çok tercih ediyorlardı sanırım;)Bu yüzden Doğu ve Güneydoğu bölgelerinin böyle bulgurlu, unlu ve tereyağlı yöresel lezzetleri bulunuyor;))Günümüzde insanlar pek yemek olarak tercih etmese bile bence menü hazırlarken böyle yöresel yemeklere de yer vermek güzel oluyor:)))

Sıcak Muhallebi (Haşıl) Tarifi İçin Malzemeler

• 1 litre süt
• 1 su bardağı şeker
• 1 su bardağı un
• 2 yemek kaşığı tuzsuz tereyağı

Sıcak Muhallebi (Haşıl) Tarifi Yapılışı

Babaannemin nefis sıcak muhallebisi. Umarım yapınca beğenirsiniz. Süt şeker ve unu tencereye alalım kaynayıp koyulaşıncaya kadar karıştıralım. Pişen muhallebimizi bir tepsiye dökelim veya kaselere bölelim. Üzerine tereyağımızı eritip, hafif kızdıralım ve sıcak muhallebimize dökelim sıcak sıcak afiyetle yiyelim.

Pekmezli Ballı Tatlı Haşıl Tarifi İçin Malzemeler

• 1 çay bardağı ince bulgur
• 2 yemek kaşığı un
• 4 su bardağı su
• 1 çimdik tuz
• 2 yemek kaşığı tereyağı
• 1 küçük çay bardağı pekmez
• 2 yemek kaşığı bal

 

Pekmezli Ballı Tatlı Haşıl Tarifi Yapılışı

1. Bulguru haşlayalım iyice yumuşasın ,ocağın altını kısalım, azar azar unu ekleyelim, su ekleyelim, sürekli karıştıralım .
2. Göz göz olup koyu bir kıvam alınca servis tabağına alalım.
3. Ortasını açalım erittiğimiz tereyağını ortasına dökelim ,üzerine tekrar pekmezi balı gezdirerek dökelim.
4. Arzuya göre cevizle süsleyelim sıcak sıcak servis yapalım. afiyet olsun.

Not :kars yöresine ait bir tarif ben bu şekilde yapıyorum bunu tuzlu olarak yapanlar yarma ile yapanlar var.

RİZE HAŞILI

Rize Valiliği 

Haşıl, kavut unuyla yapılır. Kavut unu; kavrulmuş kabak çekirdeği, kavrulmuş balli lobya (soya fasulyesi) ve kavrulmuş mısırın değirmende öğütülmesi ile elde edilen bir undur. Tavaya yeter miktarda su ve yeter miktarda kavut unu konarak pişirilirken sürekli karıştırılır. Bir miktar tuz ilave edilir. Pişme işi tamamlanırkenyemek de ekmek hamuru kıvamma yaklaşır. 
Dikkat edilirse, haşıl yağsız olarak pişirilmektedir. Fakat, yağla yenir. 
Haşıl sıcak olarak sofraya almmakta ve ortasına bir kaşık tereyağı konularak yenmektedir. Haş ila kaşık salan kişi, kaşığmı haşılin ortasındaki tereyağına bandırır. 
Ortadaki yağ bitince aynı yere yoğurt dökülür ve yemeye devam edilir. Haşıl hangi tavada pişmişse o tava ile sofraya gelir ve servis yapılmaz. 
Not: Değişik şekillerde yapılan haşılın Salaha Bölgesinden aldığımız tarifidir.
Rize Valiliği 

Malzemeleri: 
Mısırunu 
Tereyağı 
Su 
Süt veya yoğurt. 
Mısır unu suya karıştırılarak pişirilir. İyice pişen bu karışıma bol miktarda tereyağı kanştırılır, pişimıe işine devam edilir. Çok katı bir kıvama gelen yemek bir miktar soğumaya bırakılır. Birazcık soğuduktan sonra üzerine süt veya yoğurt dökülerek yenir. 

Not: Bu tarif İkizdere'den alınmıştır.
KAVUT HAŞILI (UZUNDERE ERZURUM) 



3 su bardağı kavut 
Kaynar su 
2 kaşık tereyağı 
2 kaşık pekmez veya süzme bal 
1 tatlı kaşığı tuz 

Geniş bir kâseye kavut ve tuz konulur. Kaynar su dökülerek karıştırılır. Katı bir karışım elde edilir. Karışım, bir kâseye bastırılır. Kâsenin ortasında kaşıkla bastırılarak derince bir çukur oluşturulur. Bu çukura önce bal veya pekmez konulur, üzerine eritilmiş tereyağı dökülür ve sıcak servis yapılır. Yerken kaşığın ucuyla haşıldan alınır. Kaşık haşılın ortasındaki pekmez (bal) ve yağ karışımına batırılarak yenilir. Arzu edilirse, yanına kâse ile süt alınır. 

Not: Buğday, arpa sac üzerinde karıştırılarak kavrulur. Daha sonra değirmende öğütülerek un haline getirilir. Elde edilen bu una yöremizde kavut denir.