KAYGANA NEDİR

SÖZLÜKLERDE KAYGANA ŞÖYLE GEÇİYOR
Çırpılmış yumurtayla sade olarak yapılabilen veya içine peynir,kıyma vs katılarak
Yumurta çalkalanarak yapılan bir çeşit tatlı
Yumurta un ve peynir karıştırılarak yapılan yemek
Omlet

Yumurta kelimesinin etimolojisi: Yumru, yumruk kelimeleri ile aynı kökten olan
yumurta kelimesi yuvarlak, top halinde anlamına gelmektedir.
“Lop yumurta” derken
kullanılan lob kelimesi ise Fransızca yumuşak, yuvarlak nesnelere denilen “lobe”den
dilimize geçmiştir.
Yine Fransızcadan dilimize geçen omlet (omelette) kelimesi yerine eskiden "kaygana” ya da “gaygana” kelimesinin kullanımı daha yaygındı.

Kaygana: Şekerli, reçelli, kıymalı, patlıcanlı, maydanozlu envai şekilde yapılırdı.
Çağının ünlü şair, yazar ve tarihçisi Gelibolulu Mustafa Ali (1541-1600) kayganaların
çok çeşitli şeylerden yapıldığından sofrada başlı başına sunulabildiğini kaydetmiştir.

Ballı kaygana: 15. yüzyılda Kaygusuz Abdal şiirlerinde “ballı kaygana”dan
bahseder. Aynı yüzyıla ait tariflerde kaygananın yufka ile yapıldığı, çalkalanmış
yumurtanın içine su ile ıslatılmış yufka batırıp bir tepsiye birbiri üstüne döşenip yağda
kızartılması ile hazırlandığı kayıtlıdır. 18. yüzyıldan sonraki tariflerde içerisinde yufka
OSMANLIDAN BİR TARİF :
YUMURTA KAYGANASI MÜCVERİ: Ali Eşref Dede Efendi'nin (1858) yemek risalesinde
tarifi şöyle geçer;
“Adeta yumurta kayganasının içine kadar-ı kifâye (yeteri kadar) simit içi vaz’
(koyup) ve mücver tâbesinde (mücver tavasında) mücver gibi pişirüp sonra bal şerbeti
üzerine haşlayup eki oluna (yene).”
(Kaygana sade çırpılmış yumurta demek oluyor bu tarife göre, kayganaya çeşitli malzemeler eklenince mücver haline dönüşüyor)

Mücverden farkı nedir?
Yağsız mücver tanımlaması ne kadar geçerli?

AYNI MALZEMEDEN MÜCVER VE KAYGANA TARİFİ YAPALIM
1adet soğan, 4adet yumurta, 1kaşık un, taze nane, tuz, sıvıyağ, 1kase yoğurt
MÜCVER
Soğanı ve naneyi doğrayın içine yumurta, un, tuz katıp kaşık kaşık yağda kızartın.  Yoğurt ile servis edin.
KAYGANA Eğer kaygana yapmış olsaydık tarif şöyle olacaktı
yumurta, un, tuz  karışımı yapın içine soğan ve nane koyup yağlanmış tavaya yayıp tavada kızartın.

KAYGANA İLE MÜCVER FARKLARI
kaygana yağlanmış tavada pişer
mücver tavada yağın içinde pişer
kaygana içine mesela sebze konulmuş ve kızartılmış yumurta yemeğidir, mücver yumurta ile birbirine tutturulmuş kızartılmış sebze yemeğidir.

mücver kaşıkla kızgın yağa bırakılır bir nevi sebze köftesi yani,
kaygana ise tavaya yayılır sebzeli akıtma veya omlet yani

kaygana mücver gibi ufak yapılırsa ne olur mini kaygana olur, yani kaygana akıtma gibi tavaya yayılır, iri olur mücver gibi bir tavada 4-5 tane olmaz


MİNİ KAYGANALAR
MALZEMELER:
3 adet yumurta
1 çay bardağı yoğurt
1 çay bardağı su
1 adet sivribiber
Maydanoz
Yeşil soğan
Tuz
Karabiber
Kırmızıbiber
Sıvıyağ
Un

YAPILIŞI:Yumurtayı,su ve yoğurdu çırpıp içine tuz,baharat,küçük doğranmış yeşilliği koyup karıştıralım.Un ilave edip krep kıvamına getirelim.Tavayı çok az yağlayıp ısıtalım.Kaşıkla hamurdan tavaya döküp çift taraflı kızartalım.Zamanınız minik yapmak için yoksa büyük kayganalarda yapabilirsiniz. 

KABAK KAYGANASI  -  YAĞSIZ MÜCVER

Malzemeler:

~3 adet yumurta
~2 adet kabak(rendenin kalın tarafıyla rendelenmiş)
~2 su bardağı süt
~1 su bardağı beyaz peynir(rendelenmiş)
~4-5 sap maydanoz (ince ince kıyılmış)

~4-5 sap dereotu (ince ince kıyılmış)

~1 çay bardağı sıvı yağ
~1 paket kabartma tozu
~2.5 su bardağı un
~Tuz,Karabiber
~Kimyon (Çay kaşığının ucuyla koydum)



Yapılışı:

Derin bir karıştırma kabında;yumurta,sıvı yağ,süt ve rendelenmiş peyniri karıştırın.
Üzerine rendenin kalın tarafıyla kabakları rendeleyin.
Maydanoz ve dereotunu ince ince kıydıktan sonra karışıma ekleyin.
Karışıma;un,kabartma tozu ve baharatları ilave edip iyice karıştırın.
Teflon tavayı iyice kızdırın ve tavaya 1 damla kadar sıvı yağ damlatıp yağın fazlasını bir peçete ile alın.
Isınan tavaya 1 kepçe kaygana harcından dökün ve kaşığın arkasıyla yayın,arkalı önlü pişirin.
Aynı işlemi hamur bitene kadar tekrarlayın.


Afiyet olsun (: